Δραστηριότητες

Δραστηριότητες
(Δράσεις-Ημερίδες-Σεμινάρια-Παρουσιάσεις-Επισκέψεις δημιουργών)

6-3-2015
Δράσεις του σχολείου μας για την πρόληψη της βίας και του σχολικού εκφοβισμού

Φέτος οι δύο εκπαιδευτικοί που στελεχώνουν την Ομάδα Δράσεων Πρόληψης (σύμφωνα με το 4077/28-4-2014 έγγραφο του Υ.ΠΑΙ.Θ.) του σχολείου μας, οι δασκάλες Καλλιόπη Βλάχου και Αφροδίτη Κωστοπούλου συγκέντρωσαν υλικό και κατέγραψαν κάποιες ενδεικτικές προτάσεις σχετικά με την πρόληψη της βίας και του σχολικού εκφοβισμού.

Το υλικό αυτό, χωρισμένο κατά τάξεις, διανεμήθηκε στους δασκάλους κατά τη διάρκεια άτυπης συνεδρίασης Συλλόγου Διδασκόντων προκειμένου να το χρησιμοποιήσουν μαζί με τις δικές τους ιδέες σε δράσεις με στόχο την ευαισθητοποίηση των μαθητών γύρω από το θέμα αυτό.

i. Να συνειδητοποιήσουν τα παιδιά ότι το πείραγμα και η κοροϊδία πληγώνει τα συναισθήματα των άλλων και δεν είναι σωστή συμπεριφορά.

ii. Να μάθουν να εφαρμόζουν στρατηγικές αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων.

iii. Να συνειδητοποιήσουν την ύπαρξη κοινών αναγκών και ότι ο καθοριστικός παράγοντας που συμβάλλει στην αρμονική συμβίωση των μελών της ομάδας είναι ο σεβασμός των δικαιωμάτων των άλλων.

iv. Να προβάλλουν τα χαρίσματά τους και να δώσουν έμφαση στα θετικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του άλλου.

v. Όλοι μαζί να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον ασφαλές και φιλικό όπου ο καθένας σέβεται και αναγνωρίζει την αξία του άλλου.

Προτεινόμενες δραστηριότητες που ακολουθούν την παρουσίαση του παραμυθιού:

- Ζωγραφίζουμε εικόνες από το παραμύθι και τις τοποθετούμε με τη σωστή σειρά εικονογραφώντας έτσι με το δικό μας τρόπο το παραμύθι.

- Μπορούμε να φτιάξουμε την «πίτα» των συναισθημάτων του παραμυθιού, συζητώντας ταυτόχρονα τα γεγονότα που τα προκαλούν.

- Μιλάμε για δικές μας καταστάσεις-εμπειρίες (μας έχουν κοροϊδέψει, έχουμε δεχθεί προσβολές, έχουμε νιώσει μοναξιά, έχουμε αποκλειστεί από την παρέα) και για τα συναισθήματα που έχουμε βιώσει.

- Προβάλλουμε τα χαρίσματά μας. Αυτό μπορεί να γίνει και με τη μορφή παιχνιδιού: Σε χάρτινες ομπρελίτσες γράφουμε 3 τουλάχιστον πράγματα στα οποία θεωρούμε ότι είμαστε πολύ καλοί. Τα διαβάζουμε όλοι φωναχτά. Στη συνέχεια καλούνται τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας να θυμηθούν τι έγραψαν οι άλλοι. Κερδίζει αυτός που θυμάται τα περισσότερα για τον άλλον.

Ακολουθεί συζήτηση με τα παιδιά. Στο βιβλιαράκι που συνοδεύει το dvd υπάρχουν δεκαπέντε ερωτήσεις που μπορεί να βοηθήσουν στη συζήτηση αυτή.

Άλλες δραστηριότητες
Πηγή: The Right Start, Διεθνής Αμνηστία στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας LIFT OFF

·Να αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε ότι, ενώ είμαστε διαφορετικοί, είμαστε όλοι ίσοι

·Να κατανοήσουμε πώς μπορούμε να βοηθάμε ο ένας τον άλλον δουλεύοντας και παίζοντας όλοι μαζί

·Να διερευνήσουμε τις σχέσεις μας με όσους μας βοηθούν

·Να αναγνωρίζουμε και να εκτιμάμε όσους μας βοηθούν

Προτεινόμενες τάξεις: Μικρές τάξεις του Δημοτικού

Τι χρειαζόμαστε: Χαρτί, ψαλίδι, υλικά ζωγραφικής.

Στην αρχή διαβάζουμε την παρακάτω ιστορία στα παιδιά, χρησιμοποιώντας τα δάκτυλά μας για να παρουσιάσουμε όλους τους χαρακτήρες.

Κοιτάξτε το χέρι μου, γιατί θέλω να σας πω μια ιστορία. Μια μέρα τα δάκτυλα άρχισαν να τσακώνονται μεταξύ τους για το ποιο ήταν το καλύτερο.

Πρώτος μίλησε ο Δείκτης: ''Νομίζω ότι είμαι το καλύτερο και το πιο σημαντικό δάκτυλο γιατί όταν κάποιος θέλει να μάθει προς τα πού να πάει εγώ μπορώ να του δείξω τον δρόμο. Χωρίς εμένα όλοι θα ήταν χαμένοι!''.

«Για μισό λεπτό», είπε ο Μέσος. «Εγώ είμαι το πιο μακρύ δάκτυλο από όλα. Και αφού είμαι το μεγαλύτερο, είμαι και το καλύτερο.».

«Ορίστε;», είπε ο Παράμεσος. «Αυτό που ξέρω εγώ είναι ότι εγώ είμαι το πιο σημαντικό δάκτυλο, αφού φοράω χρυσό, ασήμι και διαμάντια. Μα δεν είμαι πολύ όμορφο;».

«Σσσσς... σειρά μου τώρα.», είπε το Δακτυλάκι. «Μπορεί να είμαι το πιο μικρό από όλα, αλλά ποιο άλλο δάκτυλο μπορεί να γλείφει τη σοκολάτα από τα τοιχώματα του μπολ, όταν ανακατεύουμε;»

Τίποτα δεν ακουγόταν. Μόνο ο Αντίχειρας δεν είχε πάρει ακόμα το λόγο. «Είμαι ο Αντίχειρας και ναι, μπορεί να είμαι μόνος μου στο πλάι της παλάμης, αλλά χωρίς εμένα πώς θα κρατούσατε το μολύβι, πώς θα ξεκουμπώνατε το παλτό σας, πώς θα ξεφλουδίζατε μια μπανάνα και πώς θα βουρτσίζατε τα δόντια σας; Θα σας ήταν πολύ δύσκολο, όπως θα ήταν και για μένα, εάν δεν είχα όλους εσάς να με βοηθάτε. Χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον. Κανένα δάκτυλο δεν είναι καλύτερο από τα υπόλοιπα. Είμαστε όλοι εξίσου σημαντικοί. Ας δώσουμε λοιπόν τα χέρια και ας θυμόμαστε ότι χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον για να γινόμαστε καλύτεροι.»

Ολοκληρώνουμε την ιστορία σφίγγοντας τα χέρια με ένα παιδί και του ζητάμε να σφίξει τα χέρια με το διπλανό του κ.ο.κ.

·Γιατί κάποια δάκτυλα πίστευαν ότι είναι πιο σημαντικά από τα άλλα;

·Πώς κατάφερε ο αντίχειρας να τα κάνει να σταματήσουν να τσακώνονται;

·Έχουμε νιώσει ποτέ λιγότερο ή περισσότερο σημαντικοί από κάποιον άλλο στο σχολείο ή στο σπίτι;

·Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε κάποιον στο σπίτι ή στο σχολείο που νιώθει «λίγος»;

·Μπορείτε να θυμηθείτε μια φορά που κάποιος σας βοήθησε στο σπίτι ή στο σχολείο;

·Πώς νιώθουμε όταν μας βοηθά κάποιος ή όταν μπορούμε να βοηθήσουμε εμείς κάποιον άλλον;

Εξηγούμε στην τάξη ότι θα σχεδιάσουμε το περίγραμμα των χεριών μας, θα το ζωγραφίσουμε και έπειτα θα το κόψουμε. Κάθε παιδί θα πρέπει να φτιάξει δύο χεράκια. Μπορεί ορισμένα παιδιά να δυσκολεύονται να σχεδιάσουν το περίγραμμα των χεριών τους και να το κόψουν. Επομένως αυτή μπορεί να είναι μια εργασία για το σπίτι ή μπορεί να φέρουμε στην τάξη παιδιά από μεγαλύτερες τάξεις, που θα βοηθήσουν στη συγκεκριμένη δραστηριότητα.

Ζητάμε από τα παιδιά να γράψουν στο ένα χέρι το όνομά τους και να το διακοσμήσουν όπως θέλουν. Θα χρησιμοποιήσουν το άλλο ως βοηθητικό χέρι.

Σε κάθε δάκτυλο του βοηθητικού χεριού τους τα παιδιά πρέπει να ζωγραφίσουν μια εικόνα ή να γράψουν το όνομα κάποιου που τα βοήθησε σήμερα στο σχολείο ή στο σπίτι. Εξηγούμε στα παιδιά ότι στο βοηθητικό χέρι μπορούν να αλλάξουν ή να προσθέσουν ό,τι θέλουν, ώστε να μην έχει σημασία ποιου το όνομα έγραψαν σήμερα. Ζητάμε να τοποθετήσουν τα χέρια που έφτιαξαν σε ένα σημείο.

Ολοκληρώνουμε τη δραστηριότητα, καλώντας τα παιδιά να καθίσουν σε κύκλο και παροτρύνοντάς τα να πουν με τη σειρά ποιον συμπεριέλαβαν στα βοηθητικά χέρια που έφτιαξαν.

Μετά το τέλος της δραστηριότητας μπορούμε να ακούσουμε και να τραγουδήσουμε το παρακάτω τραγούδι.

Υπάρχουν χέρια που φυτεύουν ένα δένδρο
Και άλλα χέρια που του βάζουνε φωτιά.
Υπάρχουν χέρια που σαν πέσεις σε σηκώνουνε ξανά,
Σίγουρα θα ’χεις συναντήσει δύο χέρια σαν κι αυτά.

Υπάρχουν χέρια που πατάνε την σκανδάλη,
Και άλλα χέρια που προσφέρουν γιατρειά.
Υπάρχουν χέρια που χτυπάνε, χέρια αλύπητα, σκληρά.
Ίσως μια μέρα συναντήσεις δύο χέρια σαν κι αυτά.

Υπάρχουν χέρια που έχουν μάθει να σου δίνουν
Και άλλα χέρια που ζητάνε μοναχά.
Υπάρχουν χέρια που τις νύχτες σε χαϊδεύουν στοργικά,
Σίγουρα θα ’χεις συναντήσει δύο χέρια σαν κι αυτά.

Υπάρχουν χέρια που απ’ το άδικο έχουν σφίξει
Έχουνε σφίξει και έχουν γίνει μια γροθιά.
Και με άλλα χέρια έχουν σμίξει για να σβήσουν την φωτιά.
Ίσως τα χέρια τα δικά μας να ’ναι χέρια σαν κι αυτά.

Βλέπω κι απόψε εδώ μέσα κάτι χέρια
Χειροκροτάνε και μας δίνουνε χαρά.
Θα ’θελα λίγο να σηκώσουμε τα χέρια μας ψηλά,
Να τραγουδήσουμε παρέα με δυο χέρια σαν κι αυτά.

Υλικό και ιδέες για τις Δ΄, Ε΄ και στ΄ τάξεις

Προβολή της ταινίας: «Το καναρινί ποδήλατο»

Ερωτήσεις πάνω στην ταινία μέσα από τις οποίες αναδεικνύονται τα στοιχεία του σχολικού εκφοβισμού:

1. Ποιο είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο Λευτέρης; (Στο κέντρο του εννοιολογικού διαγράμματος- ΠΑΙΔΙ/ΘΥΜΑ)

2. Για πόσο καιρό το αντιμετωπίζει; (Διάρκεια)

3. Πώς του συμπεριφέρονται οι περισσότεροι συμμαθητές του;

4. Πιστεύετε ότι ασκούνται κάποιες μορφές βίας στο Λευτέρη και ποιες είναι αυτές; (ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ)

5. Τι ρόλο παίζουν οι υπόλοιποι συμμαθητές του, που πιθανόν να μη συμφωνούνε με τους άλλους; (ΟΙ ΡΟΛΟΙ)

6. Ποιες είναι οι επιπτώσεις για τον Λευτέρη, που μπορεί να προκαλούνται από την στάση των συμμαθητών του απέναντί του; (ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ)

7. Γιατί πιστεύετε ότι δεν απευθύνεται στους γονείς του ή στους προηγούμενους δασκάλους του προκειμένου να τον βοηθήσουν στο πρόβλημά του; Υπάρχει κάποιου είδους προκατάληψη απέναντί του; (ΤΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗΝ ΣΩΣΤΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ)

8. Ποιος βοηθάει τελικά τον Λευτέρη και με ποιο τρόπο; (Εντοπίστε τα στοιχεία που εδραιώνουν τη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ τους και που οδηγούν στη λύση του προβλήματος) (Η ΛΥΣΗ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ Σ’ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΚΕΡΔΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΤΟΥ ΘΥΜΑΤΟΣ)

Κατά τη διάρκεια των ερωτήσεων συμπληρώνουμε στοιχεία –που προκύπτουν από τις απαντήσεις. Όταν τελειώσουμε γενικεύουμε τη συζήτηση γύρω από τα θέμα της βίας και του σχολικού εκφοβισμού με καθοδηγούμενες ερωτήσεις, από τις απαντήσεις των οποίων συντίθεται το «παζλ» του σχ. εκφοβισμού.

Ταυτόχρονα μέσα από τη συζήτηση συμπληρώνουμε τον εννοιολογικό χάρτη του σχολικού εκφοβισμού (βλέπε σχήμα στο τέλος) του οποίου τον "σκελετό" έχουμε ήδη ζωγραφισμένο στον πίνακα της τάξης σε μεγάλο μέγεθος. Με αυτόν τον τρόπο τα ίδια τα παιδιά αναδεικνύουν τα βασικά στοιχεία του φαινομένου.

Μπορούμε στη συνέχεια να κάνουμε διάφορες δραστηριότητες επέκτασης:

- Οι μαθητές να γράψουν ένα κείμενο σχετικά με την αντιμετώπιση που θα είχε ο Λευτέρης από τους συμμαθητές του μετά την επιστροφή του στο σχολείο.

- Nα μιλήσουμε για σχετικά φαινόμενα που έχουν συμβεί είτε σε μας είτε σε γνωστούς μας.

- Να χωριστούμε σε ομάδες και να φτιάξουμε παρόμοιες ιστορίες όπου θα προσπαθούμε να δίνουμε λύση στο πρόβλημα.

- Να φτιάξουμε αφίσα σχετική με το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού.

Εννοιολογικός χάρτης σχολικού εκφοβισμού (τον ζωγραφίζουμε στο πίνακα και τον συμπληρώνουμε με τις απαντήσεις των μαθητών μας):